Theo hãng tin AFP, Bộ Nội vụ Israel hôm 17.11 đã phê duyệt dự án xây dựng 900 căn hộ mới tại Gilo, một trong hàng chục khu định cư Do Thái ở Đông Jerusalem. Giải thích cho quyết định trên, Thủ tướng Benjamin Netanyahu nói: “Gilo là một phần không thể thiếu của Jerusalem” trong khi các bộ trưởng tuyên bố kế hoạch này chỉ là một phần trong dự án định cư bình thường được thực hiện từ trước đến nay. Israel đã chiếm phần phía đông thành phố sau cuộc chiến năm 1967 và luôn khẳng định sẽ không bao giờ để nó lọt vào tay người Ả Rập. Trong khi đó, người Palestine muốn biến khu vực này thành thủ đô của một nhà nước độc lập mà họ hy vọng sẽ hình thành ở Bờ Tây và Dải Gaza. Tiến trình đàm phán hòa bình Trung Đông đang bế tắc chủ yếu do tranh cãi liên quan đến vấn đề Israel xây dựng các khu định cư Do Thái ở Bờ Tây. Theo Reuters, hiện có khoảng 40.000 người Israel sống tại Gilo trong tổng số 500.000 người Do Thái trên toàn Bờ Tây.
Động thái của Israel ngay lập tức vấp phải sự chỉ trích được đánh giá là mạnh mẽ hơn bình thường từ Mỹ. Thư ký báo chí Nhà Trắng Robert Gibbs tuyên bố Mỹ “thất vọng” với quyết định nói trên, theo Reuters. “Vào thời điểm chúng tôi đang cố gắng khôi phục lại đàm phán, những hành động như vậy khiến mọi nỗ lực khó có thể thành công”. Ông Gibbs cũng cho biết Mỹ phản đối việc Israel phá hủy nhà cửa và đuổi người Palestine khỏi Đông Jerusalem. Trước đó, báo chí Israel đưa tin đặc phái viên Trung Đông của Mỹ George Mitchell đã yêu cầu Israel ngừng xây dựng tại khu định cư Gilo.
Hành động “bật đèn xanh” cho kế hoạch xây dựng mới ở Gilo là phản ứng trực tiếp của Israel với việc Palestine đưa ra lời kêu gọi được Mỹ hậu thuẫn là nhà nước Do Thái phải ngưng hoàn toàn việc xây dựng các khu định cư trước khi bắt đầu bất kỳ vòng đàm phán mới nào. Trong bối cảnh chính quyền Palestine, do bất mãn với thất bại của những nỗ lực hòa bình, đã đơn phương kêu gọi LHQ và EU công nhận một nhà nước độc lập, hai phía đang ở cách xa nhau hơn bao giờ hết. Reuters dẫn lời ông Nabil Abu Rdaineh, một cố vấn của Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas, phát biểu bước đi của Israel “phá hủy những cơ hội cuối cùng cho tiến trình hòa bình”. Tổng thư ký TK LHQ Ban Ki-moon cũng bày tỏ ông lấy làm tiếc về quyết định của Chính phủ Israel, đồng thời nhấn mạnh kế hoạch này sẽ gây nghi ngờ về giải pháp hai nhà nước.
Tổng thống Mỹ Barack Obama đã yêu cầu Tel Aviv kiềm chế trong việc xây dựng các khu định cư và phát biểu trong một cuộc phỏng vấn hôm qua với Fox News rằng quyết định mới của Israel là “rất nguy hiểm”. Ông cũng đang cố gắng thuyết phục Tổng thống Abbas nối lại hòa đàm mà không đòi ngưng hoàn toàn việc xây dựng ở Bờ Tây. Thủ tướng Netanyahu đã đề nghị tạm thời hạn chế các dự án xây dựng, nhưng ông Abbas coi hành động trên là chưa đủ vì nó không bao gồm các khu vực mà Israel đã sáp nhập với phần Jerusalem do nhà nước Do Thái cai quản.
Trùng Quang
Bình luận