Các cựu binh đồng ý tham gia chương trình nghiên cứu này được đo nồng độ dioxin, được khám sức khỏe và theo dõi theo định kỳ (mỗi hai năm) suốt 20 năm, từ 1982 đến 2002. Trong thời gian đó, các nhà nghiên cứu quan sát xem có bao nhiêu ca ung thư tiền liệt tuyến (UTTLT) trong hai nhóm và dùng các phương pháp phân tích thống kê để biết mức độ khác biệt về nguy cơ bị ung thư có ý nghĩa hay không. Cần nói thêm rằng cụm từ "có ý nghĩa" ở đây có nghĩa là mức độ khác biệt về UTTLT giữa 2 nhóm và cả nước không phải do các yếu tố ngẫu nhiên gây nên, mà có thể do bị phơi nhiễm độc chất trong thời gian tham chiến ở Việt Nam.
Tháng 2 năm nay, tập san Y học và môi trường công bố phân tích của công trình nghiên cứu này và kết quả có thể tóm lược như sau: Thứ nhất, các cựu quân nhân từng tham gia chiến dịch Ranch Hand có tỷ lệ bị ung thư hắc tố (còn gọi là melanoma) cao gấp 2 lần so với người thường. Cả hai nhóm cựu binh đều có tỷ lệ bị UTTLT khoảng 50-60%, cao hơn tỷ lệ trong toàn nước Mỹ.
Thứ hai, phân tích chi tiết hơn cho thấy các cựu binh từng tham gia chiến dịch Ranch Hand trong thời gian từ 1966 đến 1970 (giai đoạn cao điểm) có tỷ lệ UTTLT và ung thư da hắc tố cao gấp 2-4 lần so với tỷ lệ trung bình trong dân số. Tất cả những chỉ số nguy cơ này đều có ý nghĩa thống kê.
Sau cùng, khi phân tích mối liên hệ giữa thời gian phục vụ và xác suất bị ung thư, các nhà nghiên cứu phát hiện những cựu binh từng tham chiến ít nhất 2 năm ở Việt Nam hay những cựu binh từng tham gia vào chiến dịch xịt độc chất toàn thời có tỷ lệ bị ung thư da hắc tố và UTTLT cao từ 6-7 lần so với tỷ lệ trong toàn nước Mỹ. Nói cách khác, thời gian phơi nhiễm độc chất càng lâu, nguy cơ bị hai chứng ung thư vừa nói càng cao.
Một vài nhận xét
Dioxin và ĐCDC từng được biết như là những yếu tố gây nên một số bệnh ung thư như ung thư tế bào mềm (soft-tissue sarcoma), ung thư máu (dạng Non-Hodgkin's và Hodgkin's lymphoma), và bệnh ban clor (chloracne). Đầu tháng 1/2003, một thông cáo báo chí từ Viện Y khoa Mỹ cho biết, sau khi duyệt xét qua 6 công trình nghiên cứu về ảnh hưởng của dioxin (trong vòng 2 năm trước đó), các nhà khoa học tuyên bố họ đã có đủ bằng chứng để kết luận rằng dioxin là nguyên nhân gây ra chứng ung thư bạch cầu mãn tính (chronic lymphocytic leukemia hay CLL). Trước đây, người ta từng nghi ngờ CLL có liên hệ với dioxin, nhưng bằng chứng khoa học chưa được rõ ràng; nay thì mối liên hệ đó coi như đã được khẳng định.
Qua 3 công trình nghiên cứu, nhất là công trình nghiên cứu quy mô Ranch Hand, đã có thêm bằng chứng cho thấy phơi nhiễm ĐCDC và dioxin còn là yếu tố gây nên bệnh UTTLT (và ung thư da hắc tố). Thực ra phát hiện này cũng không phải hoàn toàn mới, vì trước đây có ít nhất hai nghiên cứu trong các nông dân cũng đi đến kết luận rằng phơi nhiễm hóa chất có khả năng làm tăng nguy cơ bị UTTLT.
UTTLT, như đề cập trên, là một trong những dạng ung thư nghiêm trọng trong đàn ông cao tuổi, vì đây chính là nguyên nhân gây tử vong cao vào hàng thứ hai trong các dạng ung thư. Nhưng các yếu tố gây nên ung thư vẫn chưa được biết một cách rõ ràng. Vì thế, phát hiện về mối liên hệ giữa phơi nhiễm ĐCDC hay dioxin và UTTLT là một cống hiến có ý nghĩa lâm sàng và y tế công cộng lớn, chẳng những đối với cựu binh Mỹ mà còn đối với người Việt Nam từng bị phơi nhiễm độc chất.
Trong thời gian từ 1962 - 1971, quân đội Mỹ rải khoảng 77 triệu lít ĐCDC xuống miền Nam và Trung Việt Nam, gây ảnh hưởng và tác hại đến môi trường của 2,63 triệu ha và gần 5 triệu người sống trong 25.585 thôn ấp. Tuy chưa có một nghiên cứu quy mô nào trong những người dân trên, nhưng dựa theo kết quả nghiên cứu vừa điểm qua trên đây, có thể đoán được số đàn ông Việt Nam có nguy cơ bị UTTLT chắc không thấp hơn tỷ lệ trong các cựu binh Mỹ, vì họ là nạn nhân và phải sống với độc chất cả sau cuộc chiến. Đây là một vấn đề nhức nhối mà giới nghiên cứu y khoa có thể đóng góp một phần vào việc hệ thống hóa những tác hại lâu dài của ĐCDC ở nước ta.
GS.TS Nguyễn Văn Tuấn
Bình luận (0)