Có thai sau... triệt sản

"Cắt - cột; cột - cắt" ra sao?

Cắt - cột ống dẫn tinh (Vasectomy); và cột - cắt ống dẫn trứng (Pomeroy) là hai phương pháp nhằm triệt sản ở nam và triệt sản ở nữ. Đối với triệt sản ở nam giới, đây là biện pháp nhằm ngăn chặn không cho tinh trùng từ nơi "hắn" được sinh ra (tinh hoàn) đi ra để tìm gặp trứng! Tương tự, triệt sản nữ là nhằm cắt đường đi của trứng, để trứng không đến buồng tử cung - nơi trứng và tinh trùng "hẹn hò"!

Theo bác sĩ Nguyễn Thành Như - Trưởng đơn vị Nam khoa Bệnh viện Bình Dân (TP.HCM): "Có một số kỹ thuật để triệt sản nam (như: cắt - cột ống dẫn tinh; dùng clip để kẹp ống dẫn tinh; đốt hai đầu ống dẫn tinh...), nhưng phổ biến nhất hiện nay trong nước là bằng kỹ thuật cắt - cột ống dẫn tinh. Các bác sĩ sẽ làm một tiểu phẫu để kéo ống dẫn tinh và cắt bỏ đi một đoạn chừng 1 cm, rồi cột hai đầu ống lại bằng chỉ. Sau khi cắt - cột, người đàn ông vẫn phóng tinh bình thường khi giao hợp, nhưng chỉ là tinh dịch (vì tinh dịch nằm chủ yếu ở túi tinh và tuyến tiền liệt; còn tinh trùng là ở tinh hoàn).  

Còn triệt sản ở nữ, theo bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Sương - Trưởng khoa Hiếm muộn (Bệnh viện Phụ sản Hùng Vương, TP.HCM): "Có một số kỹ thuật như: cột và cắt một phần ống dẫn trứng; đốt điện ống dẫn trứng; dùng kẹp bằng kim loại để kẹp ống dẫn trứng... trong đó, cột - cắt ống dẫn trứng là kỹ thuật được áp dụng rộng rãi nhất hiện nay. Các bác sĩ sẽ làm một tiểu phẫu để kéo vòi trứng lên, cột lại thành dạng cái quai dài độ 1,5 - 2 cm, rồi buột gốc của quai lại bằng chỉ, và cắt bỏ quai ngay gần sát chỗ cột". Thường nam, nữ áp dụng triệt sản là những người đã có đủ con, nhất quyết không muốn có thêm con nữa; hoặc có thể do người phụ nữ đã sinh nở nhiều lần bằng sinh mổ (nếu mang thai nữa sẽ nguy hiểm đến tính mạng); cũng có trường hợp nam giới nghĩ sai rằng cột ống dẫn tinh, rồi sau đó cần thiết, muốn mở ra thì mở!...

Mới đây, Bệnh viện Bình Dân (TP.HCM) tiếp một bà mẹ chồng dẫn cả con trai và con dâu đến đề nghị bác sĩ kiểm tra giúp tại sao con trai của bà (hơn 30 tuổi) đã triệt sản (ở một bệnh viện khác) hơn 7 năm nay rồi, nay bỗng dưng cô con dâu lại có... bầu? Hai vợ chồng này đã có hai con. Bà mẹ chồng nghi ngờ cô dâu "mần chi" đó với ai, nên mới có thai, chứ hơn 7 năm qua rồi vẫn... an toàn kia mà! Còn cô dâu thì một mực bảo không có...! Hôm đầu tháng 12, ở tỉnh Khánh Hòa cũng xảy ra một trường hợp một chị ngoài 40 tuổi gửi đơn khiếu kiện một bệnh viện về việc đã triệt sản cho chị 3 năm nay rồi, giờ chị lại có thai!

Theo các bác sĩ, thường người ta hay nghĩ rằng đã gọi là triệt sản là "triệt" 100% (nghĩa là sẽ không thể có thai nữa). Suy nghĩ như vậy là chưa đúng! Vì theo bác sĩ Nguyễn Thành Như: "Không có phương pháp ngừa thai nào có thể an toàn tuyệt đối 100% được, kể cả triệt sản. Nghiên cứu thống kê cho thấy, có khoảng 1% - 5% trường hợp triệt sản ở nam bị thất bại. Nguyên nhân thất bại có thể là do hai đầu cột ở ống dẫn tinh lâu ngày bị hoại tử bung ra và tinh trùng sẽ bò qua được hai đầu ống. Một nghiên cứu cách đây 6 năm cho thấy, những người đàn ông triệt sản sau 10 năm, khi lấy tinh dịch ra quay ly tâm thì thấy có sự hiện diện của tinh trùng (nhưng số lượng ít). Một nghiên cứu khác trên 1.000 nam giới đã triệt sản thì có 6 bà vợ vẫn có thai (trong đó có 3 người có thai sau khi chồng vừa triệt sản xong!)".

Tương tự, bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Sương cũng cho rằng, triệt sản ở nữ cũng không phải là biện pháp tránh thai an toàn 100%, nghiên cứu ở một số nước cho thấy, tỷ lệ phụ nữ sau khi triệt sản vẫn có thai chiếm từ 0% - 2,8%. Nguyên nhân có thai có thể là do: kỹ thuật của bác sĩ (khi cột ống dẫn trứng siết không chặt; hoặc có thể cột nhầm phải dây chằng tròn - nằm phía sau ống dẫn trứng và cũng giống ống dẫn trứng...); hoặc có thể do cơ địa người phụ nữ, sau một thời gian đã được cột - cắt ống dẫn trứng, nhưng chúng có thể nối lại...

Trong 3 tháng đầu sau khi người đàn ông được triệt sản, mặc dù tinh trùng từ tinh hoàn không ra ngoài được nữa, nhưng có thể tinh trùng vẫn còn sót lại trong ống dẫn tinh và bóng tinh. Do vậy, về nguyên tắc, sau khi nam giới triệt sản trong thời gian 3 tháng, cần phải áp dụng biện pháp tránh thai khi quan hệ. Sau 3 tháng trở lại bệnh viện để thử tinh trùng lại, nếu như không có tinh trùng trong tinh dịch thì xem như việc triệt sản đã thành công (bác sĩ đã thực hiện thành công). Còn chuyện về sau nếu có tinh trùng lại có thể là do nguyên nhân như đã nêu trên.

T.T