Quảng cáo quá tính năng, dụ dỗ người tiêu dùng

Tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn kỳ họp thứ 17 HĐND TP.HCM khóa VII, ĐB Nguyễn Ngọc Hòa đã đặt câu hỏi chất vấn Giám đốc Sở Công thương Nguyễn Văn Lai về những vấn đề liên quan đến việc bán hàng đa cấp mà Báo Thanh Niên phản ánh qua loạt bài “Thành viên vàng” và thuốc trị... bách bệnh:

Ông Nguyễn Văn Lai cho rằng, hoạt động bán hàng đa cấp tại VN được thực hiện theo quy định của Luật Cạnh tranh 2004 và Nghị định 110/2005 về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp của Chính phủ. Theo đó, Cục Quản lý cạnh tranh là cơ quan chủ quản ở T.Ư; Sở Công thương là nơi cấp giấy chứng nhận đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp trên địa bàn và tiếp nhận hồ sơ thông báo cho các doanh nghiệp đăng ký tại các tỉnh khác có chi nhánh kinh doanh trên địa bàn. Tuy nhiên, do mặt hàng kinh doanh của các doanh nghiệp này chủ yếu là sản phẩm thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, sản phẩm hỗ trợ điều trị, đồ gia dụng và đồ dùng cá nhân... nên Bộ Y tế là cơ quan cấp giấy phép lưu hành, công bố chất lượng, quảng cáo cho doanh nghiệp. Nhưng tính năng công dụng của các sản phẩm này đến nay vẫn chưa được ngành y tế xác định một cách đầy đủ, mới chỉ dừng lại ở việc xem xét về mặt an toàn vệ sinh thực phẩm.

Cũng theo ông Lai, hiện khó nhất là quản lý về giá, vì các sản phẩm bán theo phương thức kinh doanh đa cấp không thuộc danh mục mặt hàng do Nhà nước quản lý về giá. “Mặt khác, bán hàng đa cấp là phương thức tiếp thị trực tiếp đến người tiêu dùng, việc quảng cáo chủ yếu bằng phương thức truyền miệng, nên có xu hướng quảng cáo vượt quá tính năng, công dụng của sản phẩm, dụ dỗ người tiêu dùng”, ông Lai nói.

Để chặt chẽ hơn, Sở Công thương kiến nghị Cục Quản lý cạnh tranh sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật về quản lý hoạt động bán hàng đa cấp để bảo đảm phù hợp hơn với thực tế và bảo vệ người tiêu dùng. Do tính phức tạp của loại hình kinh doanh này, ông Lai cho biết, thời gian qua, Sở Công thương đã chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan thành lập các đoàn kiểm tra, thanh tra nhằm chấn chỉnh hoạt động kinh doanh bán hàng đa cấp. Cụ thể, năm 2008 đã kiểm tra hoạt động kinh doanh 9 doanh nghiệp, xử lý vi phạm hành chính với tổng số tiền hơn 275 triệu đồng (Công ty Noni Vina 46,1 triệu đồng; Công ty Thế giới Toàn Mỹ 43 triệu đồng; Công ty Kim Đô 35 triệu đồng...). Năm 2009 đã kiểm tra hoạt động của 15 doanh nghiệp và đã xử lý vi phạm hành chính 366,6 triệu đồng (chi nhánh Công ty TNHH thương mại Yahgo VN 56 triệu đồng; Công ty CP quốc tế Việt Am 40 triệu đồng; Chi nhánh Công ty TNHH Amway VN 42,6 triệu đồng...).

Ông Lai cho biết, tính đến thời điểm hiện tại, Sở đã cấp 22 giấy đăng ký tổ chức bán hàng đa cấp (trong đó 1 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài); đồng thời tiếp nhận 12 thông báo của doanh nghiệp do địa phương khác cấp (Hà Nội: 10, Đồng Nai: 1 và Bình Dương: 1). Qua kiểm tra, xử lý, Sở đã thu hồi 6 giấy đăng ký do doanh nghiệp vi phạm nghiêm trọng về tổ chức hoạt động bán hàng đa cấp.

Trao đổi với PV Thanh Niên bên lề phiên chất vấn, Giám đốc Sở Công thương TP Nguyễn Văn Lai cho biết, thực hiện chỉ đạo của UBND TP, Sở vừa quyết định lập đoàn kiểm tra liên ngành tiến hành kiểm tra, làm rõ, xử lý nghiêm những sai phạm của chi nhánh Yahgo mà Báo Thanh Niên đã phản ánh.

Lần nào kiểm tra cũng phát hiện vi phạm Ngày 9.12, đoàn kiểm tra liên ngành của UBND Q.6 bất ngờ ập vào kiểm tra Chi nhánh Công ty Yahgo (Q.9). Đoàn kiểm tra cũng thu giữ được nhiều tài liệu quảng cáo lập lờ giới thiệu mặt hàng máy Smart Life được chế tạo từ công nghệ có công dụng trị bệnh ung thư, AIDS; hay quần áo lót, vòng đeo cổ, áo gối... cũng trị được bệnh. Khi được hỏi về công năng trị bệnh của những sản phẩm công ty này kinh doanh, bà Nguyễn Thị Kim Luận (đại diện Công ty Yahgo) cho hay nó chỉ là “sản phẩm hỗ trợ sức khỏe mà thôi”. Đây không phải lần đầu tiên Công ty Yahgo này bị kiểm tra. Trong hai năm 2008, 2009, công ty này đã 4 lần bị các cơ quan chức năng xử phạt. Tuy nhiên, trong lần kiểm tra này, ông Trương Việt Quốc, Đội trưởng Đội QLTT 6B cho biết công ty này vẫn có những lỗi vi phạm tương tự như không có nhãn hàng hóa, quảng cáo sai sự thật, chưa xuất trình được chứng từ nguồn gốc xuất xứ hàng hóa. Giám đốc Sở Y tế Nguyễn Văn Châu, cho biết sau khi Báo Thanh Niên phản ánh, ông đã chỉ đạo Thanh tra Sở vào cuộc kiểm tra, làm rõ để có hướng xử lý. “Sau nhiều lần xử phạt mà công ty không khắc phục sai phạm trước, thì Sở sẽ kiến nghị Bộ Y tế có biện pháp xử lý”, ông Châu nhấn mạnh. L.N - M.N

Công ty Yahgo: Loanh quanh bào chữa Liên quan đến vụ “thành viên vàng” và thuốc trị bách bệnh, ngày 8.12, PV Thanh Niên đã có cuộc làm việc với Công ty TNHH Yahgo tại trụ sở chính ở Hà Nội. Bà Nguyễn Thu Trang, Trưởng phòng Kinh doanh của Công ty Yahgo cho biết: Công ty Yahgo có chi nhánh tại TP.HCM nhưng hai bên “không liên quan đến nhau” vì việc kinh doanh, hạch toán độc lập. Tại công ty chính và chi nhánh đều kinh doanh các mặt hàng như nhau với khoảng 10 loại sản phẩm là quần áo, tất (vớ), máy lọc nước, chăn gối, vòng đeo tay... và đều được nhập khẩu từ Trung Quốc, Đài Loan, Malaysia. Các sản phẩm nhập khẩu này đã được các cơ quan chức năng cho phép. Đại diện của Yahgo thừa nhận các sản phẩm được bán với giá... cực đắt như tất giá 430 nghìn đồng/đôi, áo hoặc quần lót 640 nghìn đồng/chiếc, máy lọc nước Smartliie trên 10 triệu đồng/chiếc nhưng bà Trang không chỉ được các sản phẩm Yahgo có những tính năng, công dụng khác biệt với những hàng hóa thông thường. “Tất của Yahgo chỉ có tác dụng đeo cho ấm, thoáng mát, còn vòng đá chỉ là đồ trang sức...”, bà Trang thừa nhận. “Vậy tại sao vớ có giá tới 430 nghìn đồng/đôi?”, “Vì lợi nhuận thu được còn phải chia sẻ cho những người khác trong mạng lưới”, bà Trang đáp. Cũng theo bà Trang, việc đưa ra các thông tin về vòng đá, quần áo lót, chăn gối... có tác dụng chữa bệnh, chăm sóc hỗ trợ sức khỏe có thể là do các thành viên trong mạng tự ý làm nhằm mục đích bán được hàng (!?). “Như vậy có gọi là lừa đảo khách hàng không?". Tránh trả lời câu hỏi này, bà Trang cho rằng, nếu nhân viên Yahgo làm như vậy thì công ty sẽ tiến hành... nhắc nhở (?!). Thái Sơn

Minh Nam