Cuộc chiến với ung thư - Kỳ 6: Bác sĩ ơi, làm sao...

25/11/2010 11:34 GMT+7

Một phụ nữ nhập viện vì một cục u trong vú bằng hột mít kể lại: “Năm sáu tháng trước tắm rửa, kỳ cọ thấy cục này bằng hột đậu phộng, không đau nhức chỉ hơi ê ê”. Bác sĩ xem thì thấy ung thư không còn sớm nữa. Bệnh mới đầu thường câm nín, trổ ra thì khó rồi.

Làm sao biết bệnh sớm?

Có trên trăm loại, mỗi thứ trổ một kiểu nên có đủ thứ triệu chứng ung thư. Phải gom lại để báo động mọi người, nghe qua tưởng như chuyện không đâu mà làm ầm ĩ.

Thay đổi thói quen của ruột và bọng đái. Táo bón, tiêu chảy hoặc khi tiêu chảy khi táo bón, ai cũng có khi bị, thường ăn uống giữ gìn rồi cũng hết. Nhưng cần cảnh giác ung thư ruột khi đột nhiên có rối loạn tiêu hóa ở tuổi trên 40, cữ kiêng đúng cách mà vẫn dai dẳng.

Lưu ý máu lẫn theo phân. Tiểu gắt, tiểu ra máu, tiểu nhiều lần cũng có thể do bướu (lành hoặc ác) của bọng đái hoặc của tuyến tiền liệt, thường gặp từ tuổi 50.

Vết sùi loét không chịu lành. Sau một thời gian điều trị tích cực vết lở loét vẫn như cũ hoặc tăng thêm. Một vết lở nhỏ, một chồi cứng dai dẳng ít đau trong miệng (môi, lưỡi, nướu răng, amiđan...) ở đàn ông trên 40 tuổi, hút thuốc nhiều, ghiền rượu nặng nên cảnh giác ung thư.

Các triệu chứng báo động ung thư

Thay đổi thói quen của ruột và bọng đái

Một chỗ lở loét không chịu lành

Chảy máu hoặc tiết dịch bất thường

Chỗ dày (cục u) ở vú hoặc ở nơi nào đó

Ăn không tiêu hoặc nuốt khó

Ho dai dẳng hoặc khàn tiếng

Thay đổi tính chất của mụt ruồi

Trong miệng có những vùng trắng dày (bạch sản) là tiền ung thư. Loét lở không đau kéo dài trên một sẹo (do phỏng nặng hoặc đứt sâu) có thể báo động ung thư da. Sùi loét ở dương vật hoặc âm hộ nên khám bác sĩ.

Chảy máu hoặc tiết dịch bất thường. Xuất huyết âm đạo bất thường có thể nhắc nhở ung thư cổ tử cung. Phụ nữ trên 30 tuổi, có gia đình và đã sinh đẻ, gần chồng thấy có chút máu dính quần lót hoặc ra huyết ở cửa mình xa kỳ kinh.

Tắt kinh từ lâu bất ngờ có máu rỉ ra ở âm đạo phải lo. Đi cầu ra máu, phân lẫn huyết đỏ, cần cảnh giác ung thư trực tràng dễ lầm với bệnh trĩ. Chảy máu răng, khi súc miệng chà răng, máu lẫn đàm nhớt khi ho, máu trong nước tiểu luôn là triệu chứng đáng lo.

Chỗ dày lên (cục u) ở vú hoặc chỗ nào khác. Cục u ở vú. Phụ nữ từ tuổi 30 rờ thấy trong vú có một cục u không đau hoặc ít đau phải cảnh giác. Phụ nữ rất lo ung thư khi vú đau (thường do xáo trộn lành) lại xem thường với cục u không đau. Một cục ở chân tay, thành bụng, lưng, thường là bướu lành. Nhưng phải cẩn thận với một cục tròn, hơi cứng chạy dưới da, có thể là loại ung thư phát triển chậm. Vài cục tròn nhỏ ở hai bên cổ thường là hạch. Hạch lao hay hạch ung thư di căn thì dai dẳng, lớn từ từ.

Ăn không tiêu hoặc khó nuốt. Ai lại không có lúc ăn không tiêu. Nhưng ung thư bao tử mới đầu cũng chỉ thấy triệu chứng này ở người trên 40 tuổi. Nuốt nghẹn thức ăn đặc rồi tới lỏng, coi chừng bệnh ung thư thực quản (ống dẫn thức ăn đến bao tử) hoặc họng ở đàn ông lậm rượu, lậm thuốc lá.

Ho dai dẳng hoặc khàn tiếng. Ho dai dẳng không rõ nguyên nhân ở người trên 40 tuổi hút thuốc nhiều, có thể kèm đàm máu, đừng coi thường. Ung thư phổi rất khó điều trị, cần được phát hiện sớm. Khàn tiếng phần lớn do cảm cúm nhưng có thể là do ung thư bộ phận nói (thanh quản), đặc biệt giới mày râu trên 40 tuổi, hút thuốc nhiều thấy khàn tiếng đột nhiên. Phát hiện thật sớm có thể trị tốt và không mất tiếng nói.

Rối loạn chung. Sụt cân, suy nhược, không thèm ăn thì sao? Một phụ nữ bị ung thư vú có thể rất béo tốt. Ung thư cổ tử cung ban đầu không ảnh hưởng tổng trạng. Ung thư tuyến giáp trạng xuất hiện như một bướu cổ. Suy nhược, sụt cân, không thèm ăn có thể là do ung thư thực quản, bao tử, tụy tạng nhưng ít báo động. Đau nhức có thể là triệu chứng ban đầu của ung thư xương. Nhức đầu, buồn nôn lặp đi lặp lại báo hiệu bướu não. Nên biết phần lớn ung thư ban đầu thường không thấy đau, cơ thể vẫn sởn sơ. Cơn đau trở nên thường xuyên là triệu chứng trễ tràng.

Chú ý các cháu (sơ sinh đến 10 tuổi). Nhức đầu, nôn mửa thường xuyên coi chừng bướu trong não. Nhìn nghiêng như lé hoặc con ngươi sáng xanh như mắt mèo là triệu chứng ung thư mắt của trẻ (bướu nguyên bào võng mạc). Bụng phình một bên có thể báo hiệu ung thư thận (bướu nguyên bào thận). Xanh xao, nóng sốt kéo dài nên nghi ung thư máu (bệnh bạch cầu). Nặng bụng, đi tiểu thường cảnh giác bướu buồng trứng.

Hay hơn nữa là rà tìm khi chưa thấy triệu chứng

Kiểm tra sức khỏe toàn diện đều đặn có lưu ý rà tìm ung thư. Khoảng ba năm một lần ở lứa tuổi 20-40 và hằng năm từ 40 tuổi. Bác sĩ sẽ tư vấn kiểm tra ung thư tùy theo tuổi tác, chú ý miệng, da, tuyến giáp, các hạch lymphô, tinh hoàn và buồng trứng.

Đặc biệt lưu ý phụ nữ. Phụ nữ đã quan hệ tình dục nên khám phụ khoa hằng năm và thử tế bào (xét nghiệm Pap) để rà tìm ung thư cổ tử cung sớm hoặc tiền ung thư. Khám liên tục ba lần hoặc nhiều hơn có kết quả bình thường thì thử Pap cách khoảng lâu hơn.

Từ tuổi đôi mươi hằng tháng phụ nữ nên tự khám vú để biết bộ ngực của mình thế nào là bình thường, để khi thấy bất cứ cái gì là lạ báo cho thầy thuốc hoặc điều dưỡng. Khoảng tuổi 20-39, khám kiểm tra bộ ngực (có siêu âm) vài năm một lần. Có thể siêu âm hằng năm. Tuổi từ 40 trở lên nên đi khám ngực (có siêu âm), chụp nhũ ảnh 2-3 năm một lần nếu có điều kiện.

Các đấng mày râu trên 40 tuổi nghiện thuốc lá nặng hoặc đã bỏ hút nên chụp phim phổi 1-2 năm một lần, có điều kiện nên rà tìm bằng CT. Từ tuổi 50 nhờ bác sĩ tư vấn có cần thử dấu hiệu PSA và kèm thêm thăm khám trực tràng bằng ngón tay để rà tìm ung thư tuyến tiền liệt.

Cả nam lẫn nữ. Ai có nguy cơ cao (viêm gan virút B và C), từ 40 tuổi nên khám kiểm tra bụng, siêu âm gan hằng năm để rà tìm ung thư gan sớm. Có bệnh sử viêm loét bao tử, nên hỏi bác sĩ xem cần nội soi bao tử với ống mềm từ 40 tuổi, có thể thêm xét nghiệm tìm vi khuẩn H. Pylori và chụp bao tử có cản quang. Từ 50 tuổi, nếu có điều kiện nên được bác sĩ tư vấn rà tìm ung thư ruột già: (đại - trực tràng). Nội soi ruột bằng ống mềm, xét nghiệm tìm máu trong phân hằng năm. Nội soi đại tràng sigma khi thấy có triệu chứng như là trĩ. Bác sĩ thăm khám trực tràng bằng ngón tay.

Sống lành. Tránh xa khói thuốc - giữ cân tốt. Vận động đều đặn. Ăn lành với nhiều rau trái. Uống rượu chừng mực. Bảo vệ làn da. Luôn để ý sức khỏe của mình, lưu tâm nguy cơ sức khỏe trong gia đình và nguy cơ của riêng mình.

Trong truyện chưởng Kim Dung, Đoàn Dự chỉ biết múa Lăng ba vi bộ mà không ai đả thương được. Rà tìm ung thư khi chưa có triệu chứng. Không ơ hờ với các dấu chứng báo động. Sống lành không để bệnh nhập vào mình. Ai cũng múa được Lăng ba vi bộ tránh ung thư.

>> Kỳ 1: Xuôi theo dòng chảy
>> Kỳ 2: Từ nơi sâu thẳm của sự sống
>> Kỳ 3: Loài người nặng gánh ung thư
>> Kỳ 4: Tay trong tay, ung thư và bệnh nhiễm
>> Kỳ 5: Trời kêu không dạ

Theo Tuổi Trẻ

Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.