Báo cáo của Chính phủ cho biết, dự kiến thu ngân sách năm 2008 sẽ vượt 23,5% so với dự toán. Thế nhưng các ĐBQH phân tích, đó là con số không vững chắc, bởi tăng thu chủ yếu do giá dầu trên thế giới tăng giá đột biến và do thu từ đất. Trong khi đó, dù thực hiện tiết kiệm để kiềm chế lạm phát, nhưng thực tế trong chi ngân sách “bóp chỗ này lại phình chỗ kia”. Năm 2008 đã cắt giảm 20% chi tiêu công nhưng trên thực tế lại tăng 10%, chi quản lý hành chính tăng 13,3% dự toán và tăng 26,6% so với năm 2007..., dẫn tới chi bị mất cân đối.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Thanh thiếu niên và Nhi đồng của QH Nguyễn Minh Thuyết minh chứng cho nhận định trên: “Năm 2008 chúng ta đã vượt thu từ dầu thô 35 nghìn tỉ đồng, nhưng lại phải bù lỗ cho xăng dầu 32 nghìn tỉ, tái đầu tư cho Tập đoàn Dầu khí 9 nghìn tỉ, cộng lại là 41 nghìn tỉ”...
Kỷ luật thu, chi chưa nghiêm
Hiện tượng trốn thuế, gian lận thương mại, nợ đọng thuế, các công trình sử dụng vốn ngân sách giải ngân chậm là những điệp khúc diễn ra tại nhiều kỳ họp trước nhưng đến nay vẫn chưa có chuyển biến, thậm chí có những vụ việc dù đã đưa lên diễn đàn QH, nhưng cuối cùng Bộ Tài chính và Bộ chủ quản bàn bạc với nhau vẫn xử hòa. ĐB Nguyễn Minh Thuyết liệt kê có tới 27 tỉnh, thành chi không đúng chỉ tiêu ngân sách mà Thủ tướng Chính phủ phân bổ cho giáo dục và đào tạo; 24 tỉnh, thành chi không đúng chỉ tiêu mà Thủ tướng phân bổ cho khoa học, trong đó có cả 5 thành phố lớn trực thuộc Trung ương.
Ủy viên Ủy ban Các vấn đề xã hội của QH Đỗ Mạnh Hùng đòi hỏi phải công khai minh bạch hơn nữa trong thu, chi ngân sách, tránh mập mờ như trong ngành điện, xăng dầu. ĐB Hùng không đồng ý khi một lãnh đạo của Tập đoàn Điện lực cho biết không thể tách được phần chênh lệch khi tính giá điện. Tương tự với xăng dầu, ĐB Hùng bức xúc: "Không thể nói là do trước đây nhập cao, nay thế giới giảm thì mình không thể giảm được".
Dừng bơm vốn cho các “ông lớn”
Giá dầu biến động bất ngờ đe dọa nguồn thu chính của ngân sách (năm 2008 thu từ dầu thô chiếm 28%), xuất khẩu cũng gặp khó khăn do tác động của khủng hoảng tài chính Mỹ.
Tuy nhiên, nhiều ĐB vẫn lạc quan cho rằng còn nhiều “cửa” để bù đắp khoản hụt thu do giá dầu giảm. Trong đó, giảm chi và tạm dừng “bơm” vốn cho các tập đoàn, tổng công ty nhà nước là giải pháp đầu tiên được các ĐBQH nghĩ tới. ĐB Nguyễn Minh Thuyết kiến nghị: “Chuyển 10.600 tỉ đồng dành để hỗ trợ cho các tập đoàn, tổng công ty nhà nước sang làm việc khác. Các doanh nghiệp muốn có tiền thì phải tự tìm nguồn”.
ĐB Thuyết cho biết thêm, nếu khắc phục được 5 căn bệnh liên quan đến hiệu quả đầu tư từ vốn ngân sách: dàn trải, thất thoát nhiều, hiệu quả thấp, giải ngân chậm, và bệnh “hoành tráng”, đồng thời đẩy mạnh huy động được tiền trong dân thì sẽ có tiền. Về lâu dài, để cân đối thu, chi, cần phải cơ cấu lại và có biện pháp nuôi dưỡng nguồn thu như: đẩy mạnh hơn nữa đầu tư cho nông nghiệp, khoa học công nghệ...
Xuân Toàn
Bình luận