Sau sự kiện 11-9-2001, các biện pháp an ninh ở sân bay nhằm ngăn chặn khủng bố là cấm hành khách mang dao ngắn, dao cạo và đồ khui hộp lên máy bay. Cửa buồng lái máy bay cũng được cải tiến khóa chặt từ bên trong.
Nhưng chỉ 3 tháng sau, một hành khách người Anh lai Jamaica tên Richard Reid dùng một phương thức khác: Đánh bom liều chết với giày thể thao nhồi nhét chất nổ PETN và TATP (dùng để kích nổ PETN).
Mục tiêu của Reid là chiếc Boeing 767 của hãng hàng không Mỹ American Airlines, chuyến bay số 63 cất cánh từ sân bay quốc tế Charles De Gaulle của Pháp ngày 22-12-2001 đến sân bay quốc tế Miami, bang Florida, Mỹ.
Vào thời điểm nói trên, nhân viên an ninh sân bay chưa bắt hành khách tháo cả giày để soi. Chất nổ dẻo PETN và TATP không thể phát hiện bằng X-quang. Sau này bọn khủng bố mới nghĩ ra cách kích nổ PETN bằng chất nổ lỏng như trường hợp của Umar Farouk Abdulmutallab bị bắt hôm 25-12 vừa qua.
Chỉ cần 100 g PETN
Người đầu tiên dùng chất PETN (tên đầy đủ là Pentaerythritol tetranitrate) để tấn công khủng bố thật ra không phải là Richard Reid, một thành viên của tổ chức khủng bố Al-Qaeda.
Năm 1912, sau khi được Chính phủ Đức cấp bằng sáng chế, chất PETN bắt đầu được sản xuất và quân đội Đức đã từng dùng làm chất nổ trong thế chiến lần thứ nhất.
Năm 1983, Johannes Weinrich, một phần tử khủng bố Đức, đã từng dùng 24 kg PETN để phá sập một phần Maison de France, một cơ sở văn hóa Pháp, ở Berlin.
Tuy vậy, có thể nói Richard Reid, năm nay 36 tuổi, là người đầu tiên nghĩ ra (hoặc được hướng dẫn thực hiện) cách giấu PETN trong giày để hạ máy bay Mỹ với kíp nổ thể rắn TATP.
Và Umar Farouk Abdulmutallab là người đầu tiên dùng PETN kết hợp với một chất nổ lỏng (đang được giám định là chất gì) trong âm mưu giết chết 290 hành khách và phi hành đoàn trên chuyến bay 253 của hãng máy bay Northwest Airlines vào ngày lễ Giáng sinh vừa qua.
Trước đó, ngày 28-8-2009, một tên khủng bố Ả Rập Saudi giấu chất nổ PETN trong hậu môn đi hai chuyến bay mà không bị phát hiện trước khi đến nhà riêng của Bộ trưởng Bộ Nội vụ Ả Rập Saudi Muhammed bin Naye để ám sát. Ông bộ trưởng thoát chết còn tên khủng bố đánh bom liều chết có quan hệ với tổ chức Al-Qaeda ở Yemen chết banh xác.
Cầu nguyện nhưng không linh nghiệm
Richard Reid giấu hơn 100 g hai loại chất nổ PETN và TATP trong hốc đôi giày chơi bóng rổ, không thiết bị dò tìm nào của sân bay Charles De Gaulle phát hiện.
Hai giờ rưỡi sau khi máy bay cất cánh, Reid tháo giày, thì thầm cầu kinh Koran trước khi dùng diêm quẹt kích hoạt chất nổ TATP. Nếu thành công, vụ nổ sẽ tạo ra một lỗ to trên vách máy bay đủ gây ra một tai nạn hàng không thảm khốc.
Không biết do quá hồi hộp hay vụng về, Reid đốt hết 6 diêm quẹt mà vẫn không kích nổ được. Tệ hơn nữa, y làm chảy tan cầu chì dùng để truyền nhiệt vào chất PETN.
Hành động của y bị nữ tiếp viên Hermis Moutardier phát hiện. Reid, một gã thanh niên cao 1,93 m, xô ngã cô nữ tiếp viên. Chị Moutardier cố gắng tóm lấy Reid đồng thời kêu cứu.
Hành khách xúm vào chế ngự tên khủng bố. Hai hành khách Pháp vốn là bác sĩ tiêm ba loại thuốc gồm một loại thuốc kháng histamine và hai loại thuốc an thần (Valium và Narcan) để khống chế Reid.
Cơ trưởng thông báo phải chuyển hướng sang sân bay quốc tế Logan ở Boston dưới sự hộ tống của hai chiến đấu cơ. Reid bị bắt ngay lập tức khi máy bay tiếp đất.
Tù chung thân
Năm 2003, Richard Reid bị tòa án liên bang ở Boston khởi tố với 11 tội danh, như âm mưu sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt, cố ý giết người và đưa chất nổ lên máy bay.
Reid nhận hết mọi tội lỗi mặc dù những cuộc điều tra cho biết có khả năng Reid không hành động một mình. Các chuyên viên khoa học hình sự đã phát hiện dấu vân tay và tóc của người khác trong đôi giày của Reid, nơi giấu bom.
Trong phiên tòa nói trên, Reid tự nhận là kẻ thù của nước Mỹ, đồng hội đồng thuyền với Al-Qaeda và Osama bin Laden. Tháng1-2003, tòa tuyên ba án tù chung thân và 50 năm tù cho 8 tội danh. Reid cũng bị phạt nhiều triệu USD. Hiện nay Reid đang thụ án tại nhà tù ADX Florence có cấp độ an ninh cao nhất ở bang Colorado.
Năm 2009, phản đối những hạn chế về an ninh quá khắt khe, Reid tuyệt thực nhưng đã bị ép ăn. Mùa hè vừa qua, chính quyền ông Obama bãi bỏ những biện pháp hành chính đặc biệt đối với Reid mà không có lời giải thích nào.
Giật gân nhất là vào ngày 27-3-2006, Zacarias Moussaoui, một thành viên người Pháp trong nhóm thực hiện cuộc tấn công nước Mỹ ngày 11-9-2001, khai trước tòa rằng y và Reid cũng có ý định cướp một chiếc máy bay để tấn công Nhà Trắng. Tuy nhiên, luật sư bào chữa cho Reid đã bác bỏ mọi liên hệ giữa Reid và Moussaoui.
Sau âm mưu hạ máy bay Mỹ bất thành của Reid, các sân bay quốc tế trên toàn thế giới bắt đầu áp dụng quy định buộc hành khách đi Mỹ phải cởi giày đưa vào máy soi.
Tuy nhiên, trên thực tế, máy soi X-quang và máy dò kim loại không thể phát hiện PETN. Chỉ có máy quét cơ thể 3D có khả năng nhìn thấu qua làn vải mới có thể phát hiện PETN giấu trong người.
Nguyễn Cao/ NLĐ
Bình luận