Tai biến động mạch não

13/12/2007 14:58 GMT+7

Phồng động mạch não (PĐMN) là tổn thương xảy ra do bất thường tại một hoặc nhiều vị trí trên thành động mạch não, bị vỡ sẽ gây nên những tai biến rất nặng nề...

Xuất hiện ở "ngã ba"

PĐMN thường xuất hiện ở ngã ba của các mạch máu vùng nền sọ. Khi chưa vỡ, phần lớn bệnh nhân không có triệu chứng gì. Một số ít có biểu hiện các dấu hiệu chèn ép thần kinh như: đau đầu mãn tính, giảm thị lực và thu hẹp thị trường, sụp mi, giãn đồng tử. Bệnh nhân có thể được phát hiện tình cờ khi chụp cắt lớp đa dãy đầu dò, cộng hưởng từ hoặc chụp mạch vì bệnh khác. Khi PĐMN bị vỡ thường gây chảy máu. Bệnh khởi phát đột ngột với triệu chứng đau đầu dữ dội, kèm theo nôn, buồn nôn, cứng gáy, tăng huyết áp. Các triệu chứng này có thể giảm nhanh, nhưng cũng có thể kéo dài. Ý thức có thể hoàn toàn bình thường, hoặc lơ mơ, hôn mê ở các mức độ khác nhau. Có thể kèm theo các triệu chứng thần kinh: sụp mi, bại-liệt khu trú, cơn co giật...

Khoảng 1% dân số bị PĐMN. Mỗi năm khoảng 1-2 PĐMN bị vỡ gây chảy máu não. Chảy máu não do vỡ PĐMN là một dạng tai biến mạch máu não rất nặng nề, có thể vỡ một hoặc nhiều lần, lần sau thường nặng hơn lần trước và không thể biết thời điểm sẽ vỡ lại. Tỷ lệ tử vong và tàn phế rất cao sau vỡ PĐMN.

Cấp cứu, điều trị

Khoa Can thiệp tim mạch Bệnh viện T.Ư 108 (Hà Nội) đã điều trị nút túi phồng bằng lò xo kim loại cho 45 bệnh nhân, trong đó 41 bệnh nhân (91%) đã bị vỡ. Tỷ lệ tử vong sau can thiệp là 4/45 (khoảng 9%). Trong 41 bệnh nhân còn sống, tỷ lệ di chứng do co thắt mạch, nhồi máu não là 5/41 (12,2%), bệnh nhân phục hồi hoàn toàn và trở lại cuộc sống bình thường là 36/41 (87,8%).

Khi phát hiện chảy máu dưới nhện, cần chụp CT đa lát cắt hoặc chụp DSA cấp cứu để tìm túi phồng. Bệnh nhân vỡ PĐMN cần được xử trí cấp cứu trong vòng  24-48 giờ đầu tiên. Có hai phương pháp điều trị: phẫu thuật là phương pháp mổ hở, tìm túi phồng trong não, kẹp ngang cổ túi bằng kẹp kim loại - Clips (làm tắc túi phồng từ bên ngoài); và can thiệp mạch - là phương pháp không mổ, mà sử dụng ống thông nhỏ đi trong lòng động mạch từ đùi lên não nhờ màn hình dẫn đường, đưa ống thông vào lòng túi phồng và nút đầy túi phồng bằng lò xo kim loại - Coils (làm tắc túi phồng từ bên trong).

Theo tiến sĩ Lê Văn Trường, Chủ nhiệm khoa Can thiệp tim mạch (Bệnh viện 108, Hà Nội): "Thực hiện nút PĐMN bằng lò xo kim loại, một ống thông dẫn đường kích thước 2 mm được đưa vào động mạch đùi, ngược dòng máu lên gốc "động mạch cảnh trong" hoặc đốt sống; một ống thông nhỏ được đưa qua ống dẫn đường để lên não, đầu ống được lái vào giữa túi PĐMN. Qua ống thông đó, các cuộn lò xo nhỏ và mềm (Coils) được đưa lần lượt vào lòng túi phồng để làm tắc hoàn toàn PĐMN. Toàn bộ quá trình thao tác được kiểm soát bằng màn hình có hiển thị bản đồ mạch máu và ống thông trong lòng mạch một cách chính xác".

Sau điều trị, nếu là PĐMN chưa vỡ thì bệnh nhân chỉ cần nằm viện 2-3 ngày. Nếu PĐMN đã vỡ cần nằm viện 7-14 ngày hoặc lâu hơn để theo dõi tình trạng rối loạn do chảy máu gây ra. Bệnh nhân cần tiếp tục được điều trị nội khoa và phục hồi chức năng nếu có di chứng. Bệnh nhân có thể trở lại cuộc sống lao động và học tập bình thường sau khi đã hồi phục thể chất và tinh thần. Riêng lao động nặng sẽ được cân nhắc cho từng trường hợp. 6 tháng sau điều trị, bệnh nhân cần kiểm tra lại kết quả bằng chụp mạch não DSA. Việc này nhằm khẳng định túi phồng đã được nút kín hoàn toàn hay chưa. Trường hợp lòng túi phồng bị tái thông, phải nút bổ sung. Nhưng, số tái phồng chiếm tỷ lệ thấp.

Nam Sơn

Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.