Bản báo cáo Đánh giá tình báo quốc gia (NIE) do 16 cơ quan tình báo của Mỹ công bố hôm 3.12 đã đặt ra những câu hỏi mới về mức độ đáng tin cậy của Nhà Trắng về một vấn đề mang tính "chiến tranh và hòa bình", 5 năm sau ngày Mỹ tấn công Iraq.
Theo Hãng tin AFP, trong cuộc họp báo vào tháng 10.2007, Tổng thống Mỹ George W.Bush đã đề cập đến nguy cơ xảy ra "Thế chiến III" hoặc một "thảm họa diệt chủng hạt nhân" nếu Iran có được kho vũ khí hạt nhân và cáo buộc rằng Tehran đã công khai tuyên bố ý muốn có được loại vũ khí như vậy. Báo cáo mới của NIE thì cho rằng, việc ngưng chương trình vũ khí hạt nhân cho thấy Iran chịu khuất phục trước áp lực quốc tế nhiều hơn mức được đánh giá trước đó. "Quyết định của Iran cho thấy nước này ít quyết tâm trong việc phát triển vũ khí hạt nhân hơn chúng ta phán đoán kể từ năm 2005", báo cáo viết. Hãng tin AP dẫn lời các quan chức tình báo cấp cao cho biết hôm 3.12 rằng họ đã không kịp ghi nhận việc Iran ngừng chương trình hạt nhân vào năm 2003 để đưa vào báo cáo năm 2005. Tuy nhiên, bááo cáo cho biết tình báo Mỹ "không biết hiện Iran có ý định phát triển vũ khí hạt nhân nữa hay không".
Báo cáo mới có thể khiến Nga và Trung Quốc phản đối mạnh mẽ hơn việc áp đặt các biện pháp trừng phạt mới nhằm vào Iran vì "tội" không ngừng làm giàu uranium. Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Stephen Hadley không muốn khả năng trên xảy ra. Tại buổi họp báo ở Nhà Trắng hôm 3.12, ông Hadley cho rằng nguy cơ Iran có vũ khí hạt nhân vẫn là một "vấn đề nghiêm trọng". Theo ông, báo cáo trên cho thấy chính quyền Mỹ "có chiến lược đúng đắn: tăng cường áp lực quốc tế song song với việc sẵn sàng thương thuyết về một giải pháp phục vụ quyền lợi của Iran, trong khi vẫn đảm bảo rằng thế giới sẽ không bao giờ phải đối mặt với một Iran có vũ khí hạt nhân". Để chiến lược này thành công, ông cho rằng cộng đồng thế giới phải tăng áp lực lên Iran bằng sự cô lập về ngoại giao, các biện pháp trừng phạt của LHQ và áp lực tài chính.
Báo cáo NIE thừa nhận rằng Iran đã không khởi động lại chương trình hạt nhân quân sự tính đến giữa năm 2007. Tuy nhiên, nước này tiếp tục làm giàu uranium cho các lò phản ứng hạt nhân dân sự. Điều này mở ra khả năng vật liệu hạt nhân có thể được đưa đến các cơ sở hạt nhân bí mật để sản xuất uranium làm giàu ở mức độ cao dùng cho đầu đạn hạt nhân, theo báo cáo của NIE. Theo nhận định mới của tình báo Mỹ, Iran khó có thể sản xuất bom hạt nhân trước năm 2015 do những vấn đề kỹ thuật liên quan đến quy trình làm giàu uranium.
Vào tháng 10, Mỹ đã đơn phương tăng cường các biện pháp trừng phạt Iran sau khi nỗ lực vận động HĐBA LHQ mạnh tay hơn với Tehran không đạt kết quả như ý. Tổng thống Bush trước nay không loại trừ khả năng hành động quân sự chống Iran. Nhưng do không còn ngồi lâu ở Nhà Trắng nữa, trong khi báo cáo NIE mới nhất giảm nhẹ mức độ khẩn cấp đối với vấn đề Iran, nhiều khả năng việc tấn công Iran sẽ do tổng thống kế nhiệm quyết định. Đối với ngành tình báo Mỹ, báo cáo mới là một nỗ lực gỡ gạc uy tín vốn đã bị đánh mất sau khi nhận định sai lầm về việc Iraq có vũ khí hủy diệt hàng loạt, dẫn đến cuộc tấn công của Mỹ vào Iraq năm 2003.
Trùng Quang
Bình luận