Thẩm phán chủ tọa vụ xét xử ông Trump gây tranh cãi vì thiếu kinh nghiệm

Aileen M. Cannon, thẩm phán liên bang được giao nhiệm vụ chủ tọa phiên tòa xét xử vụ án tài liệu mật liên quan cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, có rất ít kinh nghiệm điều hành các phiên tòa hình sự. Điều này đang làm dấy lên câu hỏi rằng liệu bà có đủ khả năng để xử lý những gì có thể biến thành những trận chiến cực kỳ phức tạp ở tòa án, theo báo The New York Times.

Thẩm phán Cannon, 42 tuổi, đã được ông Trump bổ nhiệm làm thẩm phán liên bang - một vị trí trọn đời - vào tháng 11.2020, ngay sau khi ông thất bại trong chiến dịch tranh cử nhiệm kỳ thứ hai. Trước đó, bà chưa từng làm thẩm phán ở bất cứ cấp bậc nào và vì khoảng 98% các vụ án hình sự liên bang được giải quyết bằng thỏa thuận nhận tội nên bà không có quá nhiều cơ hội để học cách chủ tọa một phiên tòa.

Cơ sở dữ liệu của Bloomberg Law liệt kê 224 vụ án hình sự đã được giao cho bà và The New York Times đã xác định chỉ có 4 vụ đã được đưa ra xét xử. Bốn vụ này đều là những vấn đề tương đối bình thường, chẳng hạn một người có tiền án bị buộc tội sở hữu súng trái phép. Tổng cộng số ngày xét xử ở tòa án của 4 vụ là 14 ngày.

CHỤP MÀN HÌNH THE NEW YORK TIMES

Mức độ phù hợp của bà Cannon cho một vụ án quan trọng và nhiều rủi ro như vậy đã thu hút sự chú ý trong bối cảnh nhiều người cho rằng bà đã thể hiện sự thiên vị có lợi cho ông Trump vào năm ngoái, khi bà chủ trì xét xử vụ ông Trump khiếu nại Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) vì đã khám xét khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông.

Trong vụ đó, bà đã gây sốc cho các chuyên gia pháp lý khi làm gián đoạn cuộc điều tra, cho rằng ông Trump có thể nhận được các biện pháp bảo vệ đặc biệt với tư cách cựu tổng thống. Song một tòa phúc thẩm đã lật ngược phán quyết của bà, nhận định bà hoàn toàn không có thẩm quyền pháp lý hợp pháp để can thiệp.

"Bà ấy vừa là một thẩm phán thiếu kinh nghiệm, vừa là một thẩm phán trước đây từng biểu thị rằng bà nghĩ cựu tổng thống phải được đối xử theo các quy định đặc biệt, vậy ai biết bà ấy sẽ làm gì với những vấn đề đó?", Julie O'Sullivan, giáo sư luật hình sự tại Đại học Georgetown (Mỹ), đồng thời cựu công tố viên liên bang, nói với The New York Times.

Về lý thuyết, thẩm phán Cannon có thể chủ động rút khỏi vụ án vì bất kỳ lý do gì, hoặc công tố viên đặc biệt Jack Smith có thể yêu cầu bà làm như vậy theo luật liên bang. Luật liên bang của Mỹ có quy định rằng các thẩm phán phải tự mình hồi tị trong các vụ án nếu "sự vô tư của họ có thể bị nghi ngờ một cách hợp lý" - và, nếu bà từ chối, có thể yêu cầu tòa phúc thẩm ra lệnh cho bà hồi tị.

Tuy nhiên, không có dấu hiệu nào cho thấy một trong hai bên đang cân nhắc thực hiện bước đó - hoặc cơ sở pháp lý cho việc đó sẽ là gì.

Tòa phúc thẩm năm ngoái đã kết luận rằng bà Cannon sai về luật tài phán, chứ không phải bà thiên vị. Và việc các thẩm phán làm chủ tọa trong các vụ liên quan đến vị tổng thống đã bổ nhiệm họ không phải là mới mẻ. Đáng chú ý, trong vụ kiện về lệnh khám xét của ông Trump, hai trong số ba thẩm phán tòa phúc thẩm đã hủy bỏ phán quyết của bà Cannon cũng là những người được ông bổ nhiệm .

Bằng cách đưa ra cáo trạng ở Florida, nơi hầu hết hành vi phạm tội bị cáo buộc đã xảy ra, thay vì Washington DC, nơi có đại bồi thẩm đoàn chính điều tra vụ việc, ông Smith đã tránh được tranh cãi có thể xuất hiện về việc liệu vụ án có được xét xử ở đúng nơi hay không. Song làm như vậy, ông lại phải đối mặt với việc thẩm phán Cannon có thể được giao làm chủ tọa phiên tòa.

Theo thông lệ của tòa án liên bang khu vực Nam Florida, việc phân ai làm chủ tọa được tiến hành một cách ngẫu nhiên, giữa các thẩm phán phụ trách khu vực nơi vấn đề phát sinh hoặc khu vực lân cận. Có 5 thẩm phán đang hoạt động đủ điều kiện để nhận vụ ông Trump và khả năng bà Cannon được giao cao hơn một chút so với những người khác vì một nửa số vụ bà đảm trách đến từ West Palm Beach, nơi Mar-a-Lago tọa lạc.

Một số luật sư đã xuất hiện trước thẩm phán Cannon trong các vụ án hình sự thông thường đã mô tả bà là người nhìn chung có năng lực và thẳng thắn, cũng như không phải là người hay tỏ ra cảm thông với các bị cáo. Cùng lúc, họ nói bà rõ ràng là người thiếu kinh nghiệm và có thể nổi giận khi hành động của mình bị nghi ngờ hoặc các vấn đề bất ngờ phát sinh.

Trong khi ông Trump và các luật sư Nhà Trắng của ông đã chọn nhiều người bảo thủ trẻ tuổi để lấp chỗ trống tư pháp khi ông còn là tổng thống, thì thẩm phán Cannon lại trẻ và thiếu kinh nghiệm một cách bất thường. Khi được bổ nhiệm, bà mới chỉ 38 tuổi và đang làm việc về các vấn đề phúc thẩm với tư cách trợ lý luật sư tại Florida, và rất ít thông tin về sự nghiệp của bà cho đến thời điểm đó là đáng chú ý.

Tuy nhiên, lãnh đạo đa số thượng viện của Mỹ vào thời điểm đó, thượng nghị sĩ Mitch McConnell của đảng Cộng hòa, đã thúc đẩy việc phê chuẩn bà tại thượng viện "vịt què" sau cuộc bầu cử năm 2020. Việc đề cử bà ít được chú ý và không nhận được sự ủng hộ đặc biệt từ các nhà lập pháp đảng Dân chủ. Bà được phê chuẩn với tỷ lệ biểu quyết 56-21, trong đó 12 đảng viên Dân chủ bỏ phiếu thuận cùng 44 đảng viên Cộng hòa.